Çalışma Saatlerimiz: WhatsApp: 7/24 Telefon Görüşmesi: 10.00/22.00 info@akademiktezmerkezi.com 0 544 971 0 286

Literatür Nedir? Literatür Taraması Nasıl Yapılır?

Literatür taraması nedir

Literatür taraması, var olan kaynaklar içerisinde belirli bir konunun detaylı biçimde araÅŸtırılması ve o konuya ait verilerin sistemli biçimde toplanması sürecidir. Bu çalışmalar toplamında yapılacak olan araÅŸtırmanızın büyük oranda iskeletine de ulaÅŸmış olacaksınız.

Yapılacak olan tarama (araÅŸtırma) neticesinde böylelikle sizden önce bu konuda çalışmış olan kiÅŸilerin de kaynaklarına eriÅŸmiÅŸ olacaksınız. EriÅŸtiÄŸiniz kaynaklar içerisinde toplanılan bilgileri de sistemli bir ÅŸekilde konunuzun içeriÄŸine göre sıralar ve tasinflendirirseniz yükünüz belli oranda hafiflemiÅŸ olacaktır.

Literatür Taramasının Önemi Nedir

Bazen lisans eÄŸitiminiz süresinde bazen de lisans tamamlama tezi (bitirme tezi/projesi) sürecinde karşılaşılan literatür taraması birçok kiÅŸi tarafından saÄŸlıklı yürütülememektedir. Çünkü iyi bir tarama yapılmadığı taktirde araÅŸtırılacak (çalışılacak) olan konunun eksik kısımları muhakkak kalacaktır.

 

Eksik kısımların atlandığı yerlerde ise daha önce çalışılmış olan konunun sizden önceki çalışanına eriÅŸmediÄŸiniz için o kiÅŸiyi gözden çıkarmış olacaksınız.

Bu durum akademik camiada etik olarak doÄŸru görülmemekle birlikte nitelikli intihalin de yolunu açan kötü bir seçenek olarak karşılanır. Öyle ki, nitelikli bir hakemli dergi için yazı yazıyor iseniz hakem heyeti tarafından bu yazı intihal içerdiÄŸi veya eksik bilgiler içerdiÄŸi gerekçesiyle geri çevrilmesi mümkün bir seçenektir.

Henüz lisans düzeyinde yaptığınız araÅŸtırmalarda bu konu öÄŸrenciler tarafından çok dikkat edilmezken bazı üniversitelerin bazı bölüm hocaları tarafından önemle dikkate alınmaktadır.

Lisansüstü EÄŸitimde Literatür Taraması 

Lisans eÄŸitimini tamamlamış bir öÄŸrenci eksikleriyle de olsa Tezli yahut Tezsiz Yüksek Lisans eÄŸitime baÅŸladığı taktirde ilk olarak öÄŸretilen ÅŸeylerden birisi de genel itibariyle Literatür taraması nedir, nasıl yapılır, literatür taraması adımları nelerdir, literatür taraması neden önemlidir gibi alt baÅŸlıklar olmaktadır.

 

Yüksek Lisans seviyesinde bir öÄŸrenciden artık iyi bir literatür taraması yapılması beklenir. Çünkü akademik olarak yayınlanacak veya bilimsel olarak çalışılacak konunun detaylarına haiz olması ondan istenen en önemli ÅŸeylerden birisidir.

Bu süreçten sonra akademik olarak yoluna devam etmeyi talep eden bir kiÅŸi doktora seviyesinde eÄŸitim almak istiyorsa zaten literatür taraması nedir, nasıl yapılır çok iyi bir ÅŸekilde bilmesi gerekmektedir. Aksi taktirde bu seviyede bir eÄŸitim almanız ve tamamlanmanız beklenemez.

Literatür Taraması Nedir? Neden Önemlidir?

Literatür taraması bilimsel çalışmalara adım atmanın ilk kuralı olduÄŸu için aslında çok önemli bir gerekliliktir. Åžayet lisans düzeyinde bir ödev yapmıyorsanız -ki bu durum bile mazur görülemez- literatür taraması bir araÅŸtırmanın olmazsa olmazıdır.

 

Yapmakta olduÄŸunuz bir araÅŸtırmada intihal suçlamasından kaçınmak için, akademik camiada eleÅŸtirilere tutulmamak için veya yazınızın yayından kaldırılmaması için literatür taraması nedir çok iyi biliyor olmanız gerekmektedir.

Literatür Taraması Ä°yi Yapılmazsa Ne Olur?

Ä°yi bir literatür taraması yapılmadan giriÅŸilen her araÅŸtırma ve çalışma kusurlu sayılacaktır. 

Kökeni Fransızcadan türemiÅŸ olup dilimize geçen literatür kelimesi, “belirli alanlarda basılmış akademik yayın ya da kitaplar bütünü” olarak açıklanmıştır. Bu yüzden siz de yayın ve kitaplar dizisinin bütününe bakmakla sorumlusunuz.

 

Ä°yi yapılmayan her çalışma ise bir takım sorunlar çıkaracaktır. Bunları basitçe sıralandırmak istersek iyi yapılmayan bir taramada ÅŸunlar gerçekleÅŸir;

  • Sizden önce çalışılan konuyu farkında olmaksızın yeniden çalışırsınız. (büyük bir zaman kaybına yol açar)
  • Yazınızı gönderdiÄŸiniz dergiden red cevabı alırsınız. (bu durum diÄŸer yazılarınız için güveni sarsar)
  • Lisansüstü eÄŸitim öÄŸrencisi iseniz tez/projenizden kalma ihtimaliniz ortaya çıkar
  • Bilimsel çalışmalar yapan akademik camiadan uzaklaÅŸmış olarak mesleki veya kariyer durumunuzu tehlikeye atarsınız

Bu sıralanan olumsuz sonuçlar en basitinden birkaç örnektir. Yurt dışında veya ülkemizde daha önce benzeri durumlar nedeniyle fikir hakları kapsamında davalar bile açıldığı görülmüÅŸtür. 

Ä°yi Bir Literatür Çalışmasının AraÅŸtırmanıza Katkısı Nedir?

Ä°yi bir kaynak taraması yapmanın avantajları elbette azımsanamayacak kadar çoktur. Ä°yi bir literatür çalışmasının katkısı nedir birkaç maddeyle sıralamak istersek ÅŸöyle diyebiliriz;

 
  • O konuda yapılmış tüm çalışmalardan haberiniz olur.
  • ‘Bilim takımı’nın bir üyesi olmuÅŸ olursunuz.
  • Artık literatüre tam olarak hakimsinizdir ve geliÅŸtirme yapılması gereken yerleri, zayıf noktaları ve güçlü noktaları biliyorsunuzdur. Bu da size nereye yöneleceÄŸiniz konusunda fikir verir.
  • Konuya her yönüyle hakim olduÄŸunuz için kendinize güveniniz olur, artık o konuyu verimli bir biçimde çalışmaya baÅŸlayabilirsiniz.

Ä°ÅŸte tüm bu nedenlerle kapsamlı bir literatür taraması (yazım taraması/kaynak taraması) yapmak gerekir.

Literatür Taraması ve Ä°ntihal Sorunu

En az literatür taraması kadar önemli olan bir kavram da elbette intihal kavramıdır. Yaptığınız literatür çalışması sonucu kendi çalışmanıza baÅŸladığınızda size ait olmayan bütün çalışmalara atıf yaparak intihalden uzak durmak gerekir.

Ä°ntihal kavramı ayrı bir baÅŸlıkta incelenecek kadar geniÅŸ kapsamlı bir konu olduÄŸu için burada üzerinde durulmayacaktır. Ancak en genel anlamda intihal baÅŸkalarına ait bir bilginin/verinin izinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanımı olarak düÅŸünülebilir ve bilim dünyasında en ciddi suçtur.

 

Ä°yi yapılmayan bir literatür taraması (yazım taraması) sonucunda ise çalışmanızda siz istemeden de olsa intihal yapmış olduÄŸunuz düÅŸünülecektir. Bu durum da tüm çalışmanızı sıkıntıya sokacaktır.

Literatür Taraması Nasıl Yapılır?

Literatür taraması maalesef günümüzde sadece internet üzerinden yapılan bir çalışmaymış gibi görülmektedir fakat iÅŸin aslı öyle deÄŸildir. Literatür taraması nasıl yapılır sizler için ÅŸöyle maddeledik;

  • Hakemli dergilerin taranması: Bu tarama iÅŸlemi için günümüzde hakemli dergilerin en çok barındırıldığı sciencedirect, scopus, wiley online library, springer, google akademik, ulakbim gibi siteler incelenebilir. 
  • Kitapların taranması: Bu tarama iÅŸlemi için kütüphane veri tabanlarının incelenmesi ve söz konusu kitabın bulunduÄŸu kütüphane tespit edildikten sonra kütüphaneden ilgili kitapların ya da kitap bölümlerinin edinilerek okunması uygun bir yol olur.
  • Hakemsiz dergilerin/gazetelerin broÅŸürlerin vs. taranması: Bu kaynaklara çok zorda kalmadıkça bilimsel yayınlarda atıf vermemek uygun olacaktır. Zira önceden kontrolü yapılmamış bir bilginin doÄŸruluÄŸundan da emin olunamaz. DoÄŸruluÄŸundan emin olunamayan bir kaynağın da bilimsel bir çalışmada kullanılması çeÅŸitli problemlere sebep olabilir.
  • Uzman GörüÅŸlerinin Alınması: (GerektiÄŸi Zaman) Bazen çalışmalar için anketler yoluyla ya da baÅŸka bir takım yöntemlerle uzman görüÅŸleri alınıp baÅŸlangıç verisi olarak kullanılabilir. Uzmanların verdiÄŸi bilgilerin tutarlı olup olmadığını belirlemek için de çeÅŸitli analiz yöntemleri vardır. GerektiÄŸi zaman bu yöntemlerle uzman görüÅŸlerinin tutarlılığı teyit edilebilir.

Literatür Taraması Yapılacak Siteler / Kaynak Taraması Ä°çin Faydalı Linkler

Literatür taraması diÄŸer adıyla kaynak taraması (yazım taraması) önemine dair bilgileri sıraladık. Peki bu taramaların yapılacağı online adresler nereler? Literatür taraması yapmak için faydalı kaynaklara en kolay nasıl ulaşırsın? Yazımızın bu bölümünde ise bunları ele alacağız.

 

Öncelikle basılı yayınlar için yapmanız gereken kütüphaneler ve kitapçılar ilk adresiniz. Peki dijital çaÄŸda bunun bir alternatifi yok mu? Elbette var. Günümüzde basılı yayında olan bilgilerin neredeyse tamamı internette de mevcut. Bunlar bazen PDF formatında kitaplar bazen de dergilerin -E formatındaki halleridir.

Literatür taraması yapmanız için derlediÄŸimiz o siteler;

Yukarıda bahsettiÄŸimiz kaynaklar ÅŸüphesiz ilk olarak baÅŸvurulan siteler olacaktır ama kapsamlı bir çalışma için yeterli deÄŸildir. AraÅŸtırmanızı daha derinleÅŸtirmek için göz atmanızda fayda olacak diÄŸer siteler ise;

 

Bu siteler araÅŸtırmanızın ana iskeletini oluÅŸturmakta büyük fayda saÄŸlayacak linklerdir. Ancak dediÄŸimiz gibi ne kadar daha derine inerseniz o kadar iyi. Bu yüzden internet üzerinden araÅŸtırmanıza katkı saÄŸlayacak tüm siteleri taramalısınız.

"LÄ°TERATÜR TARAMASI ÜZERÄ°NE NOTLAR VE BÄ°R TARAMA TEKNİĞİ" makaleseine ulaÅŸmak için aÅŸağıdaki linki kullanabilirisiniz. 

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1044919